اثر دانه سویای خام یا برشته با و بدون موننسین بر عملکرد گاوهای شیرده هلشتاین

این آزمایش جهت بررسی اثر جیره های دارای دانه سویای خام یا برشته با و بدون موننسین بر مصرف ماده خشک، تولید و ترکیب شیر، ترکیب اسیدهای چرب در چربی شیر و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی در کل دستگاه گوارش گاوهای شیرده هلشتاین انجام شد. همچنین فراسنجه های پلاسما، بازده استفاده از انرژی و نیتروژن خوراک برای تولید شیر، سنتز پروتئین میکروبی در شکمبه و فراسنجه های شکمبه ای شامل غلظت اسیدهای چرب فرار، نیتروژن آمونیاکی و ph مایع شکمبه نیز گاوهای اندازه گیری شد. برای این منظور از 4 راس گاو هلشتاین چند بار زایش کرده با متوسط وزن 55 ± 656 کیلوگرم و 10± 83 روز شیردهی در قالب یک طرح چرخشی متوازن با 4 جیره و 4 دوره استفاده شد. جیره های آزمایشی شامل جیره 1: حاوی سویای خام بدون موننسین، جیره 2: حاوی سویای خام با موننسین (24 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک)، جیره 3: حاوی سویای برشته بدون موننسین و جیره 4: حاوی سویای برشته با موننسین (24 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک) بودند. ترکیب جیره پایه شامل 40 درصد علوفه (یونجه)، 5/4 درصد تفاله چغندر قند و 5/55 درصد کنسانتره به صورت جیره کاملا مخلوط بود. طول هر دوره آزمایشی 21 روز بود که 14 روز اول برای عادت پذیری گاوها به جیره ها و 7 روز آخر برای جمع آوری نمونه ها در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد جیره های آزمایشی بر مصرف ماده خشک و مواد مغذی، تولید شیر، شیر تصحیح شده برای 4 درصد چربی، شیر تصحیح شده برای انرژی، درصد و تولید چربی، درصد و تولید لاکتوز و درصد پروتئین شیر اثر معنی داری نداشتند (05/0 < p). همچنین غلظت اسیدهای چرب 4:0، 8:0، 10:0، 12:0، 14:0، 15:0، 16:0، 16:1 (سیس- 9)، 17:0، 18:0، 18:1 (ترانس- 11)، 18:1 (سیس-9)، 18:2 18:3، اسیدهای چرب اشباع، اسیدهای چرب غیر اشباع و اسیدهای چرب کوتاه، متوسط و بلند زنجیر تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت (05/0 < p). جیره های دارای مکمل موننسین و برشته کردن دانه سویا، غلظت 6:0 را کاهش ( 05/0 > p) و جیره های دارای مکمل موننسین غلظت cla (سیس- 9، ترانس- 11) را افزایش دادند (05/0 > p). بازده تولید شیر، تولید نیتروژن شیر، بازده انرژی خالص شیردهی و بازده نیتروژن خوراک برای تولید شیر تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت (05/0 < p). قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، دیواره سلولی، چربی خام، تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت (05/0 < p) ولی برشته کردن باعث کاهش معنی دار قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، پروتئین خام و ماده آلی در کل دستگاه گوارش شد (05/0> p). فراسنجه های پلاسما ( گلوکز، کلسترول، تری گلیسریدها، پروتئین کل) تحت تأثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفتند (05/0 < p) اما هم موننسین و هم برشته کردن باعث کاهش معنی دار نیتروژن اوره ای خون شد (05/0> p). دفع کراتینین ، مشتقات پورینی، سنتز پروتئین میکروبی و غلظت اسیدهای چرب فرار، آمونیاک و ph مایع شکمبه تحت تأثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت (05/0 < p). با توجه به نتایج حاصل، اگر چه افزودن مکمل موننسین به جیره های دارای دانه سویای برشته توانسته تا حدودی غلظت cla (سیس- 9، ترانس- 11) در چربی شیر را افزایش و نیتروژن اوره ای پلاسما را کاهش داد اما به نظر می رسد که حرارت به کار رفته برای فرآوری دانه سویای استفاده شده در این آزمایش بیش از اندازه بوده و با کاهش قابلیت هضم پروتئین خام در کل دستگاه گوارش بر عملکرد گاوهای شیرده اثری نداشته است.